LAPAROSKOPIJA
Postupak kojim se pregleda unutrašnjost trbušne šupljine, posebno jajnika, korištenjem instrumenta koji se zove laparoskop. Laparoskop je instrument vrlo sofisticirane optike, koji se uvodi kroz mali otvor u trbušnoj šupljini i njime ljekar može u potpunosti gledati unutrašnjost trbušnje šupljine i obavljati hirurške zahvate.

LAPAROTOMIJA
Hirurški zahvat u kojem se otvara trbušna šupljina.

LH
Hormon luteinizacije kojeg luci hipofiza, stimuliše ovulaciju i stvaranje žutog tijela.

LIBIDO
Spolni nagon, želja za spolnim kontaktom.

LIMFOCIT T4
Posebna loza imunoloških stanica koje su sastavni dio tzv. „stanicne imunosti”. Pod pojmom „stanicna imunost” smatramo odbrambenu reakciju organizma na mikroorganizme smještene unutar stanice. U toj reakciji nastaju limfociti T4 koji na imunološki specifican nacin uz pomoc ostalih loza limfocita (T8, NK stanice) sudjeluju u ubijanju zaraženih stanica, a samim time i mikroorganizma.

MAZOHIZAM
To je polna abnormalnost, kada covjek spolno uživa samo ako trpi boli i zlostavljenja od svog partnera.

MASTOID
(grc.mastos-dojka ili sisa) mastoidan - u obliku dojke.

MASTODINIJA
Bol u dojci (vec i na sam dodir) i preosjetljivost prsne bradavice, obicno za vrijeme menstruacije.

MASTURBACIJA
Postizanje orgazma samonadraživanjem spolnih organa.

MENARHE
Prva menstruacija.

MENOPAUZA
Prestanak menstruacije kod žena u klimakteriju, oznacava i posljednu menstruciju u reproduktivnom razdoblju.

MENSTRUACIJA
Krvarenje iz materice u sklopu menstrualnog ciklusa koje se ciklicno ponavlja otprilike svakih 28 dana.

MENSTRUALNI CIKLUS
Razdoblje od prvog dana jedne menstruacije do prvog dana iduce mensruacije (razdoblje izmedu dvije menstruacije).

MISCEGENACIJA (lat.misceo-mješati, genus-rod)
Seksualni odnos izmedu pripdnika razlicitih rasa (interracial, alotriorastija, panmiksija).

NEKROFILIJA
Sexualno oskvrnjivanje leševa (vrsta seksualne nastranosti).

NIDAH
Uzdržavanje od seksualnih odnosa tokom jedne trecine mjeseca da bi seksualni nagon ostalih dvadeset dana bio pojacan

NIMFOMANIJA
Rijec je grckog porijekla i doslovno znaci „djevojacko ludilo”. Oxfordov rjecnik engleskog jezika (Oxford English Dictionaty) je definiše kao „žensku bolest koju karakteriše morbidna i nekontrolisana seksualna želja”. Ostavljajuci pitanje bolesti po strani, vecina definicija nimfomanije ukljucuje elemente pretjerane i nekontrolisane seksualne želje. Ekvivalentni pojam za muškarce je satirijaza.

ONANIJA
Polno samozadovoljavanje ili masturbacija, odnosno nadraživanje polnog organa. Onanija nije cudno, nastrano seksualno ponašanje, nego sasvim prirodno.

OOGENEZA
Oogeneza je proces nastajanja ženske spolne stanice- oocite (jajne stanice) koji zapocinje u jajnicima još prije rodenja.
Dijeli se na 3 stadijuma. Oocite se razvijaju iz oogonije. Njih u pocetku ima 7 miliona u svakome od jajnika. Tada neke od njih ulaze u profazu mejoze te postaju primarni oociti. Taj proces traje do 6 - og mjeseca nakon rodenja. Medutim, oociti stalno propadaju tako da ih pri rodenju ima oko 2 miliona, a prije puberteta 400 000. U tom prvom stadijumu primarni oociti se okružuju s nekoliko slojeva stanica i formiraju folikule, prvo primarne, a zatim sekundarne. U primarnom stadijumu oocite ostaju do pojave menarhe, prve menstruacije.
Zatim poneki od folikula ulaze u drugi stadijum koji je kraci od prvog i traje 70 - 85 dana. U tom stadijumu se razvija struktura poznata kao Graafov folikul ili antralni folikul i ima promjer 2 - 5 mm.
Treci stadijum je najkraci i odvija se samo kod žena u reproduktivnom razdoblju. On odgovara promjenama za vrijeme menstruacijskog ciklusa, tj. u tom stadijumu se završava mejoza i mitoza pa dolazi do otpuštanja jajne stanice iz folikula. To se dogada smo u jednom od nekoliko folikula koji udu u tu fazu. Taj folikul se naziva dominantni, dok ostali propadaju pod njegovim uticajem.

OPLODNJA
Oplodnja je spajanje ženske jajne stanice (oocite) s muškom spolnom stanicom (spermijem). Pri tome dolazi do miješanja genetskog materijala iz obje stanice.
Prirodno se ona odvija u jajovodima. Naime, jajovodi prihvacaju oocitu i svojim kretanjem lagano je premještaju prema materici. Ako je u meduvremenu došlo do spolnih odnosa u kojem su spermiji bili izbaceni u vaginu te su uspjeli preko mnogih prepreka doci do jajovoda onda je taj susret moguc. Jajovodi svojim gibanjem povecavaju mogucnost susreta. Spermiji mogu preživjeti oko 48 sati unutar ženskog tijela. Oplodnju mogu izvršiti samo oni spermiji koji su prošli kapacitaciju. Samo jedan spermij može oploditi jednu jajnu stanicu. Ostali propadaju.
Nakon što je jajna stanica oplodena niti jedan više ne može prodrijeti u stanicu. Oplodena stanica se pocinje dijeliti mitozom. Prije ugradnje u matericu oplodeno jajašce se vec nekoliko puta podijelilo.
Katkada se oplodeno jajašce može ugraditi u sam jajovod, tada govorimo o izvanmaternicnoj trudnoci. Takva trudnoca spada u rizicne trudnoce.
Postoji i pojam vještacke oplodnje, oplodnje „in vitro” poznatije kao „dijete iz epruvete”. To je proces u kojem se jajne stanice koje su prethodno izvadene posebnim tehnikama iz ženinog jajnika, vještacki spajaju u Petrijevoj zdjelici pod mikroskopom sa spermijima dobijenim od oca ili banke sperme.

ORALNI SEKS (žargonski: pušenje; pljuganje)
je kada osoba liže i siše klitoris ili penis drugoj osobi. Djevojka ne može zatrudnjeti od upražnjavanja oralnog seksa sa svojim partnerom cak i kada proguta njegovu spermu.
Važno: neke polno prenosive bolesti mogu se prenijeti oralnim seksom. Postoje aromatizirani kondomi koje možete koristiti prilikom oralnog seksa da bi se zaštitili od infekcija i polno prenosivih bolesti.

ORALNO - GENITALNI SEX
Oralno - genitalni seks (ponekad zvan „genitalni poljubac”) jest oralna stimulacija genitalija žene ili muškarca od strane partnera bilo kojeg pola. To znaci da može biti homoseksualno ili heteroseksualno iskustvo. Osoba koja izvodi radnju može sa cjelivanja drugih dijelova tijela (npr. oralno nadraživanje grudi muškarca ili žene) preci na genitalije, a kad dode do njih u aktivnost može ukljuciti i druge dijelove u neposrednoj blizini (npr. bedra ili perineum, dio tijela izmedu anusa i polnog organa). Ponekad se izvodi i oralna stimulacija anusa (anilingus). Ako se postupak sprovodi na ženi, aktivnost je poznata pod nazivom kunilingus; ako se izvodi na muškarcu naziva se fellatio.

ORGAZAM (svršavanje)
Cin polnog akta u kojem partner ili partnerika doživi vrhunac seksualnog užitka. Kada mladic ima orgazam on ejakulira, to znaci da sperma pomješana sa sjemenom tekucinom izlazi iz penisa. Kada djevojka ima orgazam njena vagina obicno postaje vlažna. Neke djevojke mogu doživjeti više od jednog orgazma bez prekida. Ako osoba ne može doživjeti orgazam, to ne znaci da nešto nije u redu.

OSTEOPOROZA
Osteoproza predstavlja smanjenje koštane mase. To je cest problem kod žena u menopauzi nakon što se prestane luciti estrogen koji podstice izgradnju kostiju.

OVARIJ
Jajnik - ženska polna žlijezda (organ) u kojem sazrjevaju jajne stanice i luce se hormoni.

OVUM
Jajna stanica - ženska polna stanica koja se spojena sa stanicom spermija može razviti u novu jedniku.

OVULACIJA
Ovulacija je trenutak izbacivanja zrele jajne stanice iz Graafovog folikula. Dešava se pod složenim utjecajima hormona, otprilike 14 dana nakon pojave menstruacije.

PANSEKSUALNOST (grc. pan-sve, lat. sexus-pol)
Zainteresovanost za sve vidove seksualnog opštenja.

PEDOFILIJA
Spolna nastranost, seksualna sklonost prema djecacima odnosno uopšte prema djeci istog ili suprotnog pola.

PENETRACIJA
Ulaz penisa u vaginu.

PLANIRANJE PORODICE
Samosvjestan trud parova ili pojedinaca da ocekuju i ostvare željeni broj djece, te uskladuju vrijeme i trenutak njihovog rodenja. Planiranje porodice se ostvaruje kroz kontracepciju kao i lijecenje nehoticne neplodnosti. (IPPF EN)

PLODNI DANI
Dani u menstrualnom ciklusu u kojima nezašticeni spolni odnosi mogu dovesti do trudnoce. To je vrijeme ovulacije i nekoliko dana prije i poslije tog dana.

POLUCIJA
Nocno izbacivanje sjemena.

POSTELJICA
Posteljica ili placenta je organ koji se stvara u materici za vrijeme trudnoce. U njoj je smješten fetus. Gradena je od majcinog dijela i djetetovog dijela, a služi za prehranu fetusa. Naime, u posteljici se razlijeva majcina krv, pa se stvari iz majcine krvi premještaju preko membrana u djetetov krvni optok. Tako dijete dobija šecer i druge stvari do svog rodenja.
Osim toga, posteljica luci i ljudski korionski gonadotropin (HCG, eng. Human Corion Gonadothropine), hormon slican luteinizirajucem hormonu (LH) koji podstice žuto tijelo na lucenje progesterona. U toku trudnoce i sama posteljica pocinje da luci progesteron.

PROGESTRON
Ženski polni hormon koji luci žuto tijelo nakon ovulacije. Podržava razvoj trudnoce.

PROLAKTIN
Hormon hipofize koji stimuliše stvaranje mlijeka u dojkama.

PROSTAGLANDINI
Stvari (hormoni) koji prirodno nastaju u tijelu, a mogu stimulisati kontrakcije mišica materice.

PUBERTET
Razdoblje života u kojem pocinju funkcionisati reproduktivni organi mladica i djevojke.

REPRODUKTIVNO ZDRAVLJE
Reproduktivno zdravlje je stanje potpunog fizickog, mentalnog i socialnog dobrostanja, a ne samo odsutnost bolesti, u svim pogledima vezanih za reproduktivni sastav i njegovo funkcionisanje.
Stoga reproduktivno zdravlje podrazumijeva da su ljudi u mogucnosti da imaju zadovoljavajuci i siguran spolni život i da imaju sposobnost ostvarivanja potomstva kao i slobodu u odlucivanju da li, kada i koliko cesto ostvariti isto. Bezuslovna su prava muškaraca i žena na informisanje i pristup sigurnim, priuštivim i prihvatljivim nacinima planiranja porodice po njihovom izboru, kao u drugi nacini i mogucnosti njihovog izbora za kontrolu plodnosti koji nijesu u suprotnosti sa zakonom; kao i pravo na dostupnost prikladne zdravstvene zaštite koja ce omoguciti ženi sigurnu trudnocu i porod kao i omoguciti parovima najbolju šansu na zdravo novorodence. (UN)

REPRODUKTIVNA PRAVA
Reproduktivna prava okupljaju odredena ljudska prava u sklopu nacionalnog prava, medunarodnih ljudskih prava i drugih sprazumnih dokumenata. Ta prava pocivaju na prepoznavanju osnovnog prava svih parova i pojedinaca da slobodno i odgovorno odlucuju o broju, vremenskom razmaku i trenutku rodenja njihove djece, kao i da imaju dostupne informacije i sredstva za isto. (UN)

RETROVIRUS
Odredena skupina RNA virusa koji izmedu ostalih enzima sadrže i enzim „reverznu transkriptazu” koja virusni RNA molekul prepisuje u DNA molekulu. Taj proces je suprotan svim ostalim živim bicima. Nakon procesa „obrnutog prepisivanja”, završni produkt DNA molekula sadrži ekvivalentne genetske informacije izvorne virusnog RNA molekula.

SADIZAM (franc, prema Marques de Sade, razuzdanom psihopati i piscu romana)
Polna izopacenost gdje je polno zadovoljenje spojeno sa zadavanjem tjelesnih muka drugoj osobi.

SALPINGITIS
Upala jajovoda.

SEKSAUTIZAM (lat. sexus- pol + grc. autos-sam)
Opsjednutost mislima o seksu (erotomanija).

SEKSIZAM (lat. sexus- pol)
Diskriminacija po pitanju pola.

SEKSOFIJA ( lat. sexus-pol + grc. sophia- mudrost)
Seksualna filoSofija, principi i znanja koja ljudi sticu na osnovu licnih seksualnih iskustava.

SEKSOFOBIJA (lat. sexus-pol + grc. fobeomai- plašim se)
Strah od seksualnih odnosa i svega onoga što se na njih odnosi (erotofobija, koitofobija).

SEKSUALNI APARTHEJD (lat.sexus-pol + afr. apartheid-odeljenost, odvojenost)
Rigidna podijeljenost na muško i žensko, pri cemu su ženskom dijelu raznim religioznim ili zakonskim normama i tabuima uskracena elementarna prava i slobode.

SEKSUALNO ZDRAVLJE
Upotpunjavanje tjelesnih, emocionalnih, intelektualnih i društvenih vidova spolnog postojanja na nacine koji obogacuju i unaprijeduju licnost, komunikaciju i ljubav... pa zbog toga seksualno zdravlje podrazumjeva pozitivan pristup ljudskoj seksualnosti i svrha brige o seksualnom zdravlju bi trebala biti unaprijedenje života i meduljudskih odnosa, a ne samo savjetovanje i briga vezana za plodnost i spolno prenosive bolesti. (World Health Organisation - WHO).

SEKS - (s)polni odnos
Polni odnos (koitus) je prodiranje erektiranog muškog spolnog organa (penisa) u ženski (vaginu). Pri tome, pod uticajem spolnih hormona, aktivira se parasimpaticki dio sastava koji omogucava erekciju. To omogucava punjenje krvlju kavernoznih tkiva u dražici i penisu.
Erektrani penis lakše prodire u vaginu dok se erektirana dražica bolje prijanja uz penis pojacavajuci masažu oba. Parasimpatikus podstice i vaginu na pojacano lucenje tekucine (sekreta) što omogucava lakše prodiranje i ugodniju masažu.
Ako ne dolazi do dovoljnog vlaženja vagine, spolni odnos može biti bolan za djevojke. To se može sprijeciti dužom predigrom u opuštajucoj atmosferi tako da se tijelo pripremi na spolni odnos.

SIDA
Syndrome d`Imunodeficience Acquise.

SIGURAN POLNI ODNOS
Polni odnos koji sprjecava razmjenu krvi, sjemene tekucine ili vaginalnog sekreta.

SJEMENA TEKUCINA
Tekucina koju muškarac ejakulira, a sadrži stanice - spermije, kao i izlucevine žlijezda (prostate i pasjemenika).

SPERMA
Sperma, sjeme ili ejakulat se sastoji od muških spolnih stanica (spermija) i sekreta iz raznih žlijezda (sjemenskih mjehurica, prostate i bulbouretralnih žlijezda). Svrha tog sekreta je prehrana spermija i zaštita od kisele sredine koja se nalazi u vagini kao prepreka oplodnji. U jednom ejakulatu od 3 - 4 mL ima od 200 do 400 miliouna spermija. Spermiji se krecu brzinom od 44 mm/ min.

SPERMIOGENEZA
Spermiogeneza je složeni proces nastajanja spermija koji se odvija u testisima. Za proces je potrebna nešto niža temperatura nego što je tjelesna stoga su testisi smješteni u mošnji (skrotumu). Proces se odvija od puberteta pa do otprilike 80 - e godine. Dnevno se stvara oko 100 - 200 miliouna spermija. Proces tece od spermatogonije, preko raznih oblika spermatocita, zatim spermatida do spermija. U tom procesu uz složene diobe, skuplja se jezgra stanice, smanjuje citoplazma, pojavljuje se bic. Kad prode sve faze spermij se izbacuje u unutrašnjost kanalica. Iz jedne spermatogonije može nastati 64 spermija, a za to je potrebno oko 70 dana.

SPREMICIDAN
Koji uništava spermije.

SPERMIJ
Muška spolna stanica.

SPOLNE BOLESTI (isto POLNE)
Infekcije koje se prenose spolnim putem.

STREILIZACIJA
Postupak kojim se osoba trajno onesposobljava za reprodukciju.

STERILNOST
Nemogucnost zaceca.

STRES I SESEXUALNOST
Ponekad se seksualne disfunkcije (smetnje, problemi) pojavljuju zbog stresa koji se javlja u nekoj posebnoj situaciji, kao što je strah od otkrivanja neke tajne, strah od neuspjeha ili cak strah od trudnoce. Tjeskobna preokupacija trenutnim neuspjehom može uzrokovati poteškoce sljedeci put, zapocinjuci „zacarani krug”, odnosno ciklus neuspjeha, koji ukljucuje anticipaciju neuspjeha i distanciranje kroz zamjenu uloge sudionika ulogom posmatraca. To je jedan od najcešcih uzroka sekundarne impotencije i nemogucnosti postizanja orgazma (anorgazmije). U takvim su slucajevima obicno korisni savjetovanje i seksualna terapija.

TESTISI
Muški spolni organi (žlijezde) koje su zadužene za proizvodnju muških spolnih stanica - spermija kao i proizvodnju hormona testosterona.

TRANSEKSUALIZAM (lat. trans - preko, s druge strane + sexus - pol)
Promjena pola hirurškim putem uz hormonalnu terapiju; TS.

ULTRAZVUK
Dijagnosticka metoda koja koristi zvucne talase za stvaranje slike unutrašnjih organa.

UTERUS
Materica - šuplji mišicni organ u ženskom tijelu u kojem se oplodena jajna stanica ugnjezdi i razvija do porodaja.

VAGINA
Mišicna cijev u koju tokom penetracije ulazi muški spolni organ - penis i ispušta ejakulat (sjemenu tekucinu). U toku porodaja predstavlja dio pordajnog kanala. Kroz nju istice menstrualna tekucina.

VAGINIZAM
Bolni grc vagine koji onemogucava ulaz penisa i spolni odnos.

VAZEKTOMIJA
Hirurški sterilizacijski postupak kojim se podvezuju sjemenovodi tako da kroz njih ne mogu prolaziti spermiji. Sprovodi se u svrhu kontrole zaceca, tj. kontracepcije.

ZIGOTA
Oplodena jajna stanica.

Don ILIJA BRE
Kao i uvek volim djavolice